Minder kankerdoden bij oudste mensen
Als mensen op hun 65ste nog niet van kanker zijn doodgegaan, stijgt de kans dat ze aan hartziekte zullen overlijden.
Als de celdeling actief is, groeit de kanker sneller. In het andere geval vindt er te weinig herstel plaats en ontstaan chronische ziekten
Het lichaam van ouder wordende mensen staat of wel in een stand die de kans op kank er vergroot, ofwel in de stand die naar chronische verouderingsziekten leidt, zoals hartziekten of dementie. Hoe ouder een mens wordt – voorbij het zestigste le vensjaar – hoe meer het lichaam in de ‘chronischeziektestand’ komt.
Dat nieuwe inzicht onderbouwt een groep van 28 onderzoekers van overwegend Duitse instituten in een ar tikel in Nature Communications. De onderzoekers maten de activiteit van genen op verschillende leef tijden bi j honderden individuen van vier gewervelde diersoorten. Ze bestudeerden mensen, muizen en zebravisjes. Die organismen zi jn al lang onder werp van verouderingsonderzoek. Als vierde organisme namen ze een lid uit de familie van de killivisjes.
Dat killivisje (Nothobranchius furzeri) leeft maar drie maanden en is daarmee he t kortst levende gewervelde dier . H et zwemt in poeltjes in Zimbabwe en Mozambique waar een paar maanden per jaar water in staat. Ze moeten opschieten met uit het ei kruipen en eitjes nalaten.
De Duitse groep probeerde een oplossing te vinden voor een groot probleem in het genetische verouderingsonderzoek. Dat probleem is dat uit grote onderzoeken naar genmutaties die belangri jk zi jn voor ouderdomsziekten en levensduur slechts t wee genen als erg belangrijk naar voren k omen: ApoE en FO XO3A. Die kunnen niet me t zi jn t weeën, te midden van 20.000 andere genen, de grote individuele verschillen in veroudering en doodsoorzak en bepalen, is he t idee.
Maar hoe zit het dan? Veroudering en ouderdomsziekten moe ten ergens in de genen, of in de genactiviteit te zien zi jn.
Misschien, veronderstelden de Duitse onderzoek ers, zi jn er genen die verminderd actief het risico op kanker verhogen. En als ze verhoogd ac tief zi jn de kans op chronische verouderingsziekten vergroten. Of andersom.
Het lijkt er sterk op dat dit een rol speelt. Als de genen voor he t afweersysteem weinig ac tief zi jn bijvoorbeeld, is de bescherming tegen beginnende kank er zwak. Maar als he t af weersysteem erg actief is, zoals vaak bij oude mensen, dan bevordert dat diabetes en vaatziekten. En, ander voorbeeld, actieve genen voor de celdeling drijven de kankergroei aan. Maar als de celdeling inactief is, vindt er te weinig herstel plaats en ontstaan er chronische ziekten.
De onderzoek ers beschri jven tientallen stof wisselingsprocessen die actief een organisme naar de ene verouderingsroute sturen en inac tief naar een andere. En hoe ouder mensen worden, hoe meer hun genac tiviteit iemand ‘geschikt’ maakt voor degeneratieve ziekten, concluderen ze.