Goede diplomatieke relaties tussen Washington en Peking zijn niet alleen economisch maar ook politiek en militair van groot belang. vraagt zich af hoe verenigbaar de ego’s van Trump en Xi zijn. Als de clash tussen twee haantjes

Wanneer de t wee machtigste mannen van de planee t, Donald Trump en Xi Jinping, elkaar op hun top in het zomerpaleis van de Amerikaanse k eizer ontmoe ten, zullen ze één ding gemeen hebben: allebei stellen ze he t politieke systeem van hun land tot het uiterste op de proef.

Onafhankelijke rechtbank en blokkeren T rumps immigratie verbod, zijn eigen inlichtingendiensten sprek en hem tegen als hi j be weert dat Barack Obama zi jn telefoongesprekken zou hebben afgeluisterd, he t Congres ver werpt zi jn wet die Obamacare moest ver vangen: de e venwichtsmechanismen van de oudste vri je democratie ter wereld staan zwaar onder druk. Zullen ze sterk genoeg zijn om deze grillige, narcistische, egoïstische bullebak in bedwang te houden, die in geen tijd een moderne versie van The madness of George III aan het vertolken is?

In de andere k eizerlijke hoofdstad bli jft X i meer en meer macht naar zich toe trekken via een leninistische par tij die weer op alle vlakken de eerste viool wil spelen. Of zoals de grap in Peking luidt: X i is nu de ceo van C hina, de chairman of everything. De grote vraag is of dat autoritaire systeem, voor een stuk leninistischmaoïstischdengistisch, voor een stuk keizerlijk C hinees en voor een stuk totaal nieuw , de ont wikkeling van een steeds comple xere economie en maatschappij met succes kan besturen.

De smog van de onzek erheid is dikker in Peking dan in Washington, niet alleen omdat de politiek van de imperiale partijstaat achter gesloten deuren wordt bedre ven, maar ook omdat het systeem echt nieuw is. We hebben geen scenario voor de evolutie van een leninistisch kapitalisme. Maar we zien wel wie he t meest te verliezen heef t bi j de strategie van Xi. Vanzelfsprekend zijn dat de vele corrupte ambtenaren en zakenmensen, die sneuvelen in een draconische anticorruptiecampagne, die tegelijkertijd een zuivering is. M aar dat zijn ook de progressie ven.

De ver volging van advocaten en activisten die he t opnemen voor de mensenrechten, krijgt een bijzondere vermelding in de jaar verslagen van de Chinese opperste volksrechtbank en de openbare aanklager. Het maatschappelijke middenveld wordt onder druk geze t door een we t op buitenlandse ngo ’s, in de sti jl van Vladimir Poetin. Bijna elke dag zi jn er berichten over websites, blogs of onafhankelijke posts op Weixin/WeChat die worden gecensureerd. P rogressieve intellectuelen trekken zich terug uit het publieke debat. Een academicus grapt dat Xi en Trump nog iets anders gemeen hebben: allebei gaan ze graag te keer tegen progressieve intellectuelen en de media.

Als u he t me t mi j eens bent dat vrije meningsuiting essentieel is voor goed bestuur , dan is dat een groot verlies voor de nationale ont wikkeling van C hina op lange termijn. Maar tenzij Xi een wonderlijke koerswijziging in pe tto heeft, is he t niet anders.

Denk aan Alber t O . H irschmans beroemde triade van ‘vertrek’, ‘stem’ en ‘ loyauteit’. De stem maakt overuren in het politieke systeem van de Verenigde Staten, zoals hun stichters dat wensten: onaf hankelijke media, onafhankelijke rechtbank en en een levendig maatschappeli jk midden veld. In China blijft de stem beperkt tot het slaafse gefluister van de hoveling. Het vertrek heeft de wind in de zeilen – ki jk maar hoe i jverig ri jke Chinezen hun geld en hun kinderen naar het buitenland sturen. Een lager par tijlid, een intellec tueel, ver trouwde me toe dat hij een deel van zijn geld naar H ongkong heef t versast – ‘niet zoveel als anderen, maar toch’. Anderzi jds zi jn er nog alti jd machtige reserves van loyauteit, gedragen door de buitengewone economische vooruitgang van de jongste 40 jaar en de trots op de manier waarop een verarmd en vernederd land wereldwi jd prestige heef t veroverd.

De vraag is dus of X i’s systeem zich met zijn prestaties kan bli jven legitimeren, terwijl de middenklasse groeit. We zien al een hele reeks problemen opdoemen. China heeft zich met massie ve in vesteringen en een kredietbel door de economische crisis geslagen. V olgens ramingen van UBS is de totale schuld (van de staat,